Phát Triển Tư Duy Cho Trẻ – Những Lưu Ý Quan Trọng Cần Biết

Phát triển tư duy cho trẻ là chủ đề được hầu hết bậc phụ huynh rất quan tâm. Tuy nhiên, ba mẹ đã hiểu rõ vai trò của việc phát triển tư duy cho trẻ chưa? Trong bài viết này, BrainTalent sẽ giới thiệu đến ba mẹ tầm quan trọng và những lưu ý cần biết khi phát triển tư duy cho bé.

Phát triển tư duy cho trẻ quan trọng như thế nào?

Tư duy là một trong những cách não bộ hoạt động và vận hành, kích thích phát triển trí tuệ thông minh. Phát triển tư duy cho trẻ giúp tiếp nhận, phân tích, sáng tạo và xử lý vấn đề thật tốt, giúp ích trong việc học tập cũng như các hoạt động trong đời sống.

Đặc biệt, khi xã hội ngày càng tân tiến với sự phát triển công nghệ, làm thế nào để thích nghi và nâng cao khả năng cạnh tranh của bản thân? Đây thực sự là một câu hỏi khó dành cho các bậc phụ huynh, khả năng thích nghi và cạnh tranh sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến giới hạn của bản thân và các cơ hội tương lai. Sức khỏe cơ bắp, các kiến thức thuộc nằm lòng, chỉ số thông minh cao, hay những bằng khen xuất sắc,… vẫn chỉ là điều kiện cần, trẻ cần có điều kiện đủ là cách phát triển tư duy, để hoàn thiện hành trình nâng tầm não bộ và phát triển thế mạnh của mình.

Phát triển tư duy cho trẻ tuỳ theo độ tuổi

Sự hình thành và phát triển não bộ của trẻ thực sự là một tuyệt tác. Từ khi còn là thai nhi trong bụng mẹ, não bộ của trẻ đã phát triển, sau đó phát triển nhanh chóng và vượt trội hơn ở những năm tháng đầu đời, đặc biệt qua 3 giai đoạn phát triển “đỉnh cao”.

Từ sơ sinh đến 4 tuổi

Ở mốc 1 tuổi, kích thước não bộ của trẻ đã phát triển gần như 70% kích thước não bộ của người lớn. Bé thích quan sát, nhận biết và khám phá mọi thứ xung quanh, bé sẽ hay tò mò, chú ý vào những đồ vật lạ, màu sắc, hay những  hành động và lời nói của người lớn. Giai đoạn này còn được gọi là giai đoạn “bắt chước” vì khi này, não của trẻ sẽ thực hiện 3 hành động: quan sát, tiếp nhận – lặp lại – ghi nhớ với tốc độ nhanh gấp 4 lần so với người trưởng thành. Quá trình phát triển ngôn ngữ, học nói từng từ cho đến những câu hoàn chỉnh, cũng được phát triển nhanh chóng lúc này.

Để phát triển tư duy cho trẻ ở giai đoạn này, ba mẹ cần  tương tác, hướng dẫn như: trò chuyện, ca hát, chơi cùng trẻ,…cũng như cho trẻ khám phá, tìm hiểu thế giới xung quanh. Đặc biệt lưu ý về những hành động và lời nói trước mặt trẻ, vì trẻ sẽ học theo rất nhanh.

Từ 4 đến 6 tuổi

Sau khi đã dần hoàn thiện các khả năng về nhận biết, quan sát, ngôn ngữ,… tốc độ phát triển của não trẻ bắt đầu chậm lại, bước vào giai đoạn làm quen với việc học tập và hoàn thiện tính cách của bản thân. Trẻ sẽ xuất hiện những sự thay đổi trong hành vi như: bướng bỉnh, khó tập trung, nhút nhát, ít hứng thú hơn so với giai đoạn trước,…

Do vậy, giai đoạn này ba mẹ cần kiên nhẫn, lắng nghe, cho trẻ có cơ hội được bộc lộ những suy nghĩ, mong muốn và cảm xúc của bản thân, thúc đẩy phát triển tư duy cho trẻ. Bên cạnh đó, trẻ chưa thể phân định đúng sai, nên cần ba mẹ hướng dẫn và đồng hành để thấu hiểu và hạn chế những thói quen xấu, từ đó xây dựng tính cách và lối sống tốt cho con.

Từ 6 đến 10 tuổi

Não bộ của trẻ được hoàn thiện gần như toàn diện vào mốc 6 tuổi, nên đây là giai đoạn cuối cùng não trẻ phát triển vượt bậc. Giai đoạn này, trẻ sẽ gặp khó khăn do có sự thay đổi, từ môi trường mẫu giáo thoải mái chuyển sang môi trường tiểu học “gò bó” hơn, từ đó chán ghét việc học, lười biếng. Ba mẹ cần nhẫn nại và tạo hứng thú trong việc học cho trẻ.

Trẻ có xu hướng phát triển khao khát chiến thắng khi cạnh tranh, thi đua. Đây không phải là điều xấu vì sẽ giúp kích thích cách tư duy thông minh, sáng tạo của trẻ. Tuy nhiên, ba mẹ cần theo sát và hướng dẫn kịp thời để trẻ không đi lệch hướng và có những hành vi quá khích.

Đặc biệt, sau giai đoạn này sẽ rất khó điều chỉnh hành vi và các thói quen xấu. Vậy nên, ba mẹ hãy dành nhiều thời gian quan tâm và uốn nắn trẻ trong giai đoạn này nếu muốn phát triển tư duy cho trẻ thật tốt.

Các phương pháp thúc đẩy phát triển tư duy cho trẻ

Sự phát triển tư duy cho trẻ phụ thuộc vào 3 yếu tố chính: Gen di truyền – Chế độ dinh dưỡng hợp lý – Môi trường xung quanh và quá trình học tập, rèn luyện

Ngoài yếu tố di truyền là cố định và không có cách nào thay đổi được. Với 2 yếu tố còn lại, có nhiều cách giúp trẻ phát triển và rèn luyện khả năng tư duy thật tốt.

>>> Xem thêm: Những Trò Chơi Trí Tuệ Giúp Phát Triển Não Bộ Của Trẻ

Cung cấp đủ dinh dưỡng cho não bộ để phát triển tối đa tư duy cho trẻ

Trí não và tư duy chỉ có thể phát triển với một cơ thể khỏe mạnh. Vì vậy, cần xây dựng cho trẻ chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ dưỡng và đủ chất theo từng giai đoạn phát triển. Trong đó, cần chú trọng đáp ứng đủ những dưỡng chất sau:

Protein

Có trong cá, thịt, trứng, sữa,… giúp các tế bào não được kiểm soát và kích thích phát triển não thực hiện các hoạt động về suy nghĩ, vận động, ngôn ngữ, ghi nhớ,…

Glucose

Là loại đường được chuyển hoá từ các loại tinh bột như: cơm, cháo, ngũ cốc, hoa quả,… giúp trí não và cơ thể được cung cấp năng lượng, từ đó tăng cường các hoạt động phát triển.

Chất béo

Đặc biệt là Omega 3 và 6 có thể tìm thấy trong các loại cá và các loại hạt, thúc đẩy các tế bào thần kinh được hình thành và giúp quá trình chuyển tiếp tín hiệu giữa các nơron thần kinh được nhẹ nhàng và nhanh chóng hơn. Từ đó, giúp trẻ nâng cao khả năng tập trung và ghi nhớ.

DHA

Được cung cấp từ các loại dầu thực vật, dầu cá, tim gan, lòng đỏ trứng và các loại cá béo. DHA rất cần thiết để nâng cao khả năng miễn dịch, giảm nguy cơ nhiễm bệnh và giúp nâng cao khả năng về thị giác và trí não.

Vitamin các loại

Được chứa trong các loại thực phẩm như: rau củ, trái cây, trứng, gan, các loại hạt,… Mỗi loại vitamin sẽ đóng một vai trò cụ thể: vitamin A giúp mắt sáng khỏe; vitamin C giúp tăng cường sức đề kháng và trí nhớ; các vitamin nhóm B sẽ hỗ trợ quá trình trao đổi chất, cung cấp máu và oxy cho não và bổ sung các chất xúc tác hỗ trợ não hoạt động hiệu quả.

Sắt

Là một trong những chất giúp bổ sung máu cho cơ thể và não bộ. Không đủ lượng chất sắt, dẫn đến thiếu máu, sẽ khiến trẻ gặp nhiều vấn đề khó khăn: khó tập trung và ghi nhớ, suy nhược, khả năng vận động và nhận thức kém phát triển,… Các thực phẩm giàu chất sắt gồm: thịt, cá, gan, rau xanh, trứng, ngũ cốc các loại,…

Kẽm

Được xem là “vệ sĩ” giúp bảo vệ các tế bào khỏi những ảnh hưởng và tác động có hại, từ đó hạn chế được sự suy giảm thị lực và chứng biếng ăn. Kẽm có nhiều nhất trong thịt, hải sản và sữa, sau đó đến nấm, trứng, đậu hũ,…

Canxi

Được biết đến với lợi ích về phát triển chiều cao, tuy nhiên, dưỡng chất này cũng đóng góp trong quá trình phát triển của trí não. Canxi có trong: sữa, hải sản, các loại đậu,…

Iot

Là khoáng chất quan trọng giúp trí não phát triển ổn định. Đó là lý do vì sao các bác sĩ và các nhà khoa học luôn khuyên dùng muối iot trong bữa ăn hằng ngày. Iot giúp hoàn thiện sự phát triển của não, cung cấp hóc-môn tuyến giáp giúp ích cho sự phát triển và tăng trưởng của hệ thần kinh trung ương cũng như các bộ phận khác của cơ thể.

Tuy nhiên, các dưỡng chất cần được cung cấp, kết hợp một cách hợp lý và khoa học với thể trạng để trẻ có thể hấp thu tốt nhất. Tăng cường bổ sung những chất bị thiếu và duy trì những chất đang được cung cấp đủ, cùng với chế độ nghỉ ngơi hợp lý và đầy đủ.

Tạo điều kiện và môi trường giúp trẻ phát triển tư duy tối đa

Bên cạnh chế độ dinh dưỡng tốt, môi trường xung quanh cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển và cách rèn luyện tư duy của trẻ. Để phát triển tư duy cho trẻ, ba mẹ cần lưu ý những vấn đề sau:

Khơi gợi sự tò mò và giải đáp những câu hỏi “Vì sao”

Mọi thứ xung quanh đối với trẻ luôn đầy sự mới lạ và hấp dẫn, vậy nên hãy giúp bé thể hiện và thỏa mãn sự hiếu kỳ bằng cách đặt ra những câu hỏi và nhẫn nại giải đáp hoặc cùng bé tìm ra những câu trả lời. Bên cạnh việc đưa ra những lời giải, ba mẹ cũng có thể đặt những câu hỏi ngược lại giúp con tự khám phá ra đáp án. Điều này sẽ giúp trẻ biết cách đặt vấn đề, phân tích và xử lý, não trẻ sẽ được kích thích hoạt động để xử lý thông tin, từ đó thúc đẩy phát triển tư duy cho trẻ.

Giúp bé phát triển và hoàn thiện kỹ năng giao tiếp.

Thông qua quá trình giao tiếp hằng ngày: giao tiếp với bạn bè đồng trang lứa, giao tiếp với các em nhỏ, giao tiếp với người lớn,…mỗi tình huống giao tiếp, đều mang đến những cơ hội rèn luyện khả năng tư duy. Trẻ sẽ phải suy nghĩ và lựa chọn những thái độ, ngôn từ và cách ứng xử phù hợp, để trò chuyện với những đối tượng khác nhau: với bạn bè thì hòa đồng, vui vẻ; với người lớn thì lễ phép; với em nhỏ thì nhường nhịn, nhẹ nhàng,…

Tôn trọng, lắng nghe và cho trẻ cơ hội “phản biện” cũng là cách giúp trẻ phát triển tư duy toàn diện

Tư duy của trẻ sẽ không thể phát triển nếu luôn bị đặt vào khuôn khổ. Nếu trẻ phạm lỗi, ba mẹ hãy trò chuyện, tâm sự để tìm hiểu lý do và nguyên nhân, sau đó phân tích cho trẻ hiểu những vấn đề đúng-sai, cũng giải thích như lý do trẻ bị phạt. Điều này sẽ giúp trẻ học được cách giải tỏa cảm xúc, bày tỏ quan điểm và nhận thức được vấn đề. Những lời la mắng, những hình phạt không được lý giải sẽ khiến trẻ gặp vấn đề về tâm lý và suy giảm sự phát triển.

Luyện tập khả năng phân loại và so sánh để phát triển tư duy cho trẻ.

Đây là những yếu tố ảnh hưởng và kích thích sự phát triển tư duy. Thông qua các trò chơi phát triển tư duy hay các hoạt động dọn dẹp hằng ngày, ba mẹ hãy giúp trẻ học cách nhận biết việc so sánh và phân loại: sắp xếp những đồ vật từ to đến nhỏ, từ thấp đến cao, những đồ vật cùng màu sắc, hình dáng,… Hoạt động này vừa phát triển tư duy cho trẻ cùng khả năng vận động, tưởng tượng và sáng tạo, vừa giúp xây dựng thói quen ngăn nắp và kỷ luật.

Cho trẻ tiếp xúc nghệ thuật giúp phát triển tư duy và khả năng diễn đạt cảm xúc cho trẻ

Hội hoạ và âm nhạc sẽ giúp trí tưởng tượng của trẻ bay cao và xa, chỉ số cảm xúc cũng sẽ được nâng cao, giúp trẻ dễ dàng diễn đạt diễn đạt cảm xúc, các vấn đề của bản thân.

Khuyến khích trẻ đọc sách, làm thủ công

Đọc sách giúp trẻ trau dồi khả năng về ngôn ngữ. Thủ công giúp trẻ rèn luyện và phát triển các kỹ năng về khéo léo, kiên nhẫn và sáng tạo. Sách và thủ công còn giúp trẻ phát huy trí tưởng tượng của bản thân. Hội tụ đủ các yếu tố sáng tạo, ngôn ngữ, tưởng tượng,… sẽ phát triển tư duy cho trẻ thật tốt.

Tạo thói quen lập kế hoạch để phát triển tư duy cho trẻ

Hướng dẫn trẻ lập kế hoạch cho bản thân: kế hoạch học tập, kế hoạch vui chơi, kế hoạch theo ngày, tuần hoặc tháng. Điều này giúp trẻ động não, tư duy và suy nghĩ về những việc cần làm thật chi tiết, lường trước được những vấn đề sẽ xảy ra, và chuẩn bị những giải pháp cần thiết. Bên cạnh đó còn giúp trẻ học cách phân chia, sắp xếp thời gian hiệu quả, từ đó giúp phát triển tư duy cho trẻ.

Rèn luyện trí não giúp phát triển tư duy cho trẻ

Trí não cũng như cơ thể, để hoạt động hiệu quả cần được luyện tập thường xuyên. Có nhiều cách giúp rèn luyện trí não như: trò chơi vận động, đố vui thông qua các bài tập, hay học tập kiến thức mới,… Một trong những phương pháp rèn luyện trí não và phát triển tư duy cho trẻ hiệu quả nhất chính là toán học.

Sử dụng công cụ bàn tính Abacus và chương trình được thiết kế dành riêng cho trẻ 4-10 tuổi. Với mong muốn giúp trẻ “nâng tầm não bộ, khai mở tiềm năng”, toán phát triển trí tuệ BrainTalent sẽ giúp bé kích hoạt tư duy, phát triển trí tuệ và nâng cao khả năng xử lý thông tin, phản xạ.

Nếu ba mẹ mong muốn nắm bắt “giai đoạn vàng” giúp bé phát triển tư duy thật tốt, đừng ngần ngại liên hệ ngay với BrainTalent nhé!

>>> Xem thêm: Toán trí tuệ cho trẻ em